DAMAR
ŞİŞMESİ
ŞİŞMESİ
Damar şişməsi – ayaqlarda şişkinlik, qıcolma və ağrılarla özünü göstərən, vaxtında müalicə olunmadıqda ağır fəsadlara səbəb olan damar xəstəliyidir
Damar şişmesi – dünya üzrə yayılan damar problemi
Damar şişmesi bu gün dünya əhalisinin böyük bir hissəsinin rastlaşdığı damar xəstəliklərindən biridir. Statistikalara əsasən, hər dördüncü insan bu problemə məruz qalır. Onların böyük əksəriyyəti isə qadınlardır. Ən çox ayaqüstü çalışanlar, az hərəkətli həyat tərzi keçirənlər və hamilə qadınlar damar şişmesi riskinə daha çox məruz qalırlar. Bu hal əsasən axşam saatlarında ayaqlarda ağırlıq, yorğunluq hissi, baldır nahiyəsində qıcolma, göyümtül damarların qabarması ilə özünü göstərir. Təəssüf ki, bir çox insanlar bu simptomları ciddiyə almır və gecikmiş diaqnostika nəticəsində problem dərinləşir.
Damar şişmesi bu gün dünya əhalisinin böyük bir hissəsinin rastlaşdığı damar xəstəliklərindən biridir. Statistikalara əsasən, hər dördüncü insan bu problemə məruz qalır. Onların böyük əksəriyyəti isə qadınlardır. Ən çox ayaqüstü çalışanlar, az hərəkətli həyat tərzi keçirənlər və hamilə qadınlar damar şişmesi riskinə daha çox məruz qalırlar. Bu hal əsasən axşam saatlarında ayaqlarda ağırlıq, yorğunluq hissi, baldır nahiyəsində qıcolma, göyümtül damarların qabarması ilə özünü göstərir. Təəssüf ki, bir çox insanlar bu simptomları ciddiyə almır və gecikmiş diaqnostika nəticəsində problem dərinləşir.
Damar şişmesi nədir və hansı səbəblərdən yaranır?
Damar şişmesi, varikoz xəstəliyinin əsas göstəricisi hesab olunur. Bu zaman venoz qanın düzgün axmadığı, durğunlaşdığı müşahidə olunur. Durğunluq nəticəsində damar divarları genişlənir, elastikliyini itirir və şişir. Damar şişmesi tədricən inkişaf edən bir prosesdir və vaxtında qarşısı alınmazsa, venoz çatışmazlıqla nəticələnir. Həyat tərzi, irsi amillər, hormonal dəyişikliklər, artıq çəki, tez-tez ayaqüstü durmaq və ya oturmaq damar şişmesi üçün əsas risk faktorları hesab olunur. Bu halların cəmi damarların iç təzyiqini artıraraq damar divarlarını zəiflədir.
Damar şişmesi, varikoz xəstəliyinin əsas göstəricisi hesab olunur. Bu zaman venoz qanın düzgün axmadığı, durğunlaşdığı müşahidə olunur. Durğunluq nəticəsində damar divarları genişlənir, elastikliyini itirir və şişir. Damar şişmesi tədricən inkişaf edən bir prosesdir və vaxtında qarşısı alınmazsa, venoz çatışmazlıqla nəticələnir. Həyat tərzi, irsi amillər, hormonal dəyişikliklər, artıq çəki, tez-tez ayaqüstü durmaq və ya oturmaq damar şişmesi üçün əsas risk faktorları hesab olunur. Bu halların cəmi damarların iç təzyiqini artıraraq damar divarlarını zəiflədir.
Damar şişmesi mərhələləri və klinik əlamətləri
Damar şişmesi müxtəlif mərhələlərlə inkişaf edir və hər mərhələnin özünəməxsus əlamətləri vardır. 0-cı mərhələdə pasiyent yalnız axşam saatlarında yorğunluq və ağırlıq hiss edir, lakin xarici görünüşdə dəyişiklik olmur. I mərhələdə kapilyar torlar, damar ulduzcuqları və səthi venaların qabarması müşahidə olunur. II və III mərhələlərdə damar şişmesi daha da kəskinləşir, dəri altında göy-yaşıl damarlar görünməyə başlayır. IV mərhələdə dəridə qızartı, qaşınma və ekzema əlamətləri əlavə olunur. Ən son V və VI mərhələlərdə isə artıq trofik yaralar və tromb riski meydana çıxır. Bu isə ciddi müalicə tələb edir və komplikasiyalarla nəticələnə bilər.
Damar şişmesi müxtəlif mərhələlərlə inkişaf edir və hər mərhələnin özünəməxsus əlamətləri vardır. 0-cı mərhələdə pasiyent yalnız axşam saatlarında yorğunluq və ağırlıq hiss edir, lakin xarici görünüşdə dəyişiklik olmur. I mərhələdə kapilyar torlar, damar ulduzcuqları və səthi venaların qabarması müşahidə olunur. II və III mərhələlərdə damar şişmesi daha da kəskinləşir, dəri altında göy-yaşıl damarlar görünməyə başlayır. IV mərhələdə dəridə qızartı, qaşınma və ekzema əlamətləri əlavə olunur. Ən son V və VI mərhələlərdə isə artıq trofik yaralar və tromb riski meydana çıxır. Bu isə ciddi müalicə tələb edir və komplikasiyalarla nəticələnə bilər.
Damar şişmesi diaqnostikası və erkən mərhələdə müalicə yolları
Damar şişmesi şübhəsi olan pasiyentlər mütləq damar həkimi – fleboloq müayinəsindən keçməlidirlər. Diaqnostika üçün ən effektiv üsullardan biri Rəngli Doppler müayinəsidir. Bu müayinə venaların keçiriciliyini və qan axınındakı pozuntuları göstərir. Əgər damar şişmesi hələ ilkin mərhələdə aşkarlanıbsa, konservativ müalicə tətbiq olunur: varikoz corabları, venotonik dərmanlar və gellər təyin edilir. Bu vasitələr simptomları – ağırlıq, şişkinlik və ağrını yüngülləşdirməyə yardımçı olsa da, problemi tam aradan qaldırmır. Ona görə də mütəmadi nəzarət və profilaktika vacibdir.
Damar şişmesi şübhəsi olan pasiyentlər mütləq damar həkimi – fleboloq müayinəsindən keçməlidirlər. Diaqnostika üçün ən effektiv üsullardan biri Rəngli Doppler müayinəsidir. Bu müayinə venaların keçiriciliyini və qan axınındakı pozuntuları göstərir. Əgər damar şişmesi hələ ilkin mərhələdə aşkarlanıbsa, konservativ müalicə tətbiq olunur: varikoz corabları, venotonik dərmanlar və gellər təyin edilir. Bu vasitələr simptomları – ağırlıq, şişkinlik və ağrını yüngülləşdirməyə yardımçı olsa da, problemi tam aradan qaldırmır. Ona görə də mütəmadi nəzarət və profilaktika vacibdir.
Damar şişmesi və minimal invaziv müdaxilələr
İrəliləmiş hallarda damar şişmesi dərmanlarla və konservativ metodlarla müalicə edilə bilmir. Belə hallarda skleroterapiya – damar içərisinə xüsusi maddə yeridilərək onu "bağlama" üsulu, yaxud Endovenoz Lazer Ablasiya kimi müasir prosedurlar həyata keçirilir. Lazer müalicəsi zamanı damar içərisindən verilən istilik enerjisi damar divarlarını yapışdırır və qan dövranını dayandırır. Bu metodların üstünlükləri ondan ibarətdir ki, əməliyyat kəsiksiz, qansız və çox qısa bərpa dövrü ilə həyata keçirilir. Müalicədən sonra damar şişmesi və onun simptomları demək olar ki, tamamilə yox olur.
İrəliləmiş hallarda damar şişmesi dərmanlarla və konservativ metodlarla müalicə edilə bilmir. Belə hallarda skleroterapiya – damar içərisinə xüsusi maddə yeridilərək onu "bağlama" üsulu, yaxud Endovenoz Lazer Ablasiya kimi müasir prosedurlar həyata keçirilir. Lazer müalicəsi zamanı damar içərisindən verilən istilik enerjisi damar divarlarını yapışdırır və qan dövranını dayandırır. Bu metodların üstünlükləri ondan ibarətdir ki, əməliyyat kəsiksiz, qansız və çox qısa bərpa dövrü ilə həyata keçirilir. Müalicədən sonra damar şişmesi və onun simptomları demək olar ki, tamamilə yox olur.
Damar şişmesi üçün effektiv profilaktik tədbirlər
Damar şişmesi riski olan şəxslər üçün profilaktika mütləqdir. Ayaqüstü və ya oturaq iş rejimində çalışanlar üçün hər 1-2 saatdan bir yüngül hərəkətlər etmək, ayaqları yuxarı qaldıraraq istirahət etmək faydalıdır. Axşam saatlarında ayaqlara masaj və ya kontrast duş qan dövranını yaxşılaşdırır. Hərəkətsizlik damar şişmesi riskini artırdığı üçün üzgüçülük və gəzinti kimi fiziki aktivliklər tövsiyə olunur. Qida rasionunda isə xolesterinlə zəngin məhsullardan uzaq durmaq, tərəvəz və dəniz məhsullarına üstünlük vermək lazımdır. İrsi meyilli şəxslər ildə ən azı bir dəfə Doppler müayinəsindən keçməlidir.
Damar şişmesi ilə bağlı həkimə nə vaxt müraciət edilməlidir?
Əgər ayaqlarda şişkinlik, damarların qabarması, tez-tez qıcolmalar, ağrı və yanğı hiss olunursa, bu artıq damar şişmesi siqnalıdır. Bu hallarda vaxt itirmədən ixtisaslaşmış damar həkiminə müraciət olunmalıdır. Gecikmiş diaqnoz və müalicə hallarında xəstəlik daha ağır mərhələyə keçə və cərrahi müdaxilə zəruri ola bilər. Erkən reaksiya və profilaktika damar şişmesi ilə bağlı riskləri minimuma endirə bilər. Öz sağlamlığınızı qorumaq üçün mütəmadi yoxlanış və həkimlə məsləhətləşmələr çox vacibdir.
Damar şişmesi riski olan şəxslər üçün profilaktika mütləqdir. Ayaqüstü və ya oturaq iş rejimində çalışanlar üçün hər 1-2 saatdan bir yüngül hərəkətlər etmək, ayaqları yuxarı qaldıraraq istirahət etmək faydalıdır. Axşam saatlarında ayaqlara masaj və ya kontrast duş qan dövranını yaxşılaşdırır. Hərəkətsizlik damar şişmesi riskini artırdığı üçün üzgüçülük və gəzinti kimi fiziki aktivliklər tövsiyə olunur. Qida rasionunda isə xolesterinlə zəngin məhsullardan uzaq durmaq, tərəvəz və dəniz məhsullarına üstünlük vermək lazımdır. İrsi meyilli şəxslər ildə ən azı bir dəfə Doppler müayinəsindən keçməlidir.
Damar şişmesi ilə bağlı həkimə nə vaxt müraciət edilməlidir?
Əgər ayaqlarda şişkinlik, damarların qabarması, tez-tez qıcolmalar, ağrı və yanğı hiss olunursa, bu artıq damar şişmesi siqnalıdır. Bu hallarda vaxt itirmədən ixtisaslaşmış damar həkiminə müraciət olunmalıdır. Gecikmiş diaqnoz və müalicə hallarında xəstəlik daha ağır mərhələyə keçə və cərrahi müdaxilə zəruri ola bilər. Erkən reaksiya və profilaktika damar şişmesi ilə bağlı riskləri minimuma endirə bilər. Öz sağlamlığınızı qorumaq üçün mütəmadi yoxlanış və həkimlə məsləhətləşmələr çox vacibdir.
DİGƏR MÖVZULAR