KAPİLYAR DAMAR
PARTLAMASI
PARTLAMASI
Kapilyar damar partlaması — estetik narahatlıqdan daha çox damar sağlamlığının zəifləməsini göstərən önəmli tibbi siqnaldır.
Dəriyə yaxın yerləşən kapilyarların zədələnməsi necə baş verir?
Kapilyar damarlar dəriyə yaxın yerləşdiyindən onların struktur cəhətdən daha zəif olması nəticəsində asanlıqla zədələnməsi mümkündür. Bu zədələnmə zamanı dəri üzərində incə, torvari damar izləri meydana çıxır. Kapilyar damar partlaması, bu damarların divarlarının elastikliyini itirib genişlənməsi və nəticədə partlaması ilə xarakterizə olunur. Bu proses ilk baxışda sadəcə estetik narahatlıq kimi görünsə də, əslində bu, dərin damar sistemində baş verən pozuntuların ilkin əlaməti ola bilər.
Kapilyar damarlar dəriyə yaxın yerləşdiyindən onların struktur cəhətdən daha zəif olması nəticəsində asanlıqla zədələnməsi mümkündür. Bu zədələnmə zamanı dəri üzərində incə, torvari damar izləri meydana çıxır. Kapilyar damar partlaması, bu damarların divarlarının elastikliyini itirib genişlənməsi və nəticədə partlaması ilə xarakterizə olunur. Bu proses ilk baxışda sadəcə estetik narahatlıq kimi görünsə də, əslində bu, dərin damar sistemində baş verən pozuntuların ilkin əlaməti ola bilər.
Görünən damar torlarının əlamətləri
Zamanla dəri altında əmələ gələn damar torları qırmızı, göy və ya bənövşəyi rəngdə ola bilər və diametrləri 0.1-0.3 mm arasında dəyişir. Əgər bu vəziyyət nəzarət altına alınmazsa, damar ulduzcuqları daha da genişlənə bilər və rəngləri tündləşər. Kapilyar damar partlaması nəticəsində bud və baldır nahiyəsində göyərmələr müşahidə edilir ki, bu da qadınlarda daha geniş yayılıb. Bəzən isə bu əlamətlər yorğunluq, ağrı və qaşınma ilə müşayiət olunur.
Zamanla dəri altında əmələ gələn damar torları qırmızı, göy və ya bənövşəyi rəngdə ola bilər və diametrləri 0.1-0.3 mm arasında dəyişir. Əgər bu vəziyyət nəzarət altına alınmazsa, damar ulduzcuqları daha da genişlənə bilər və rəngləri tündləşər. Kapilyar damar partlaması nəticəsində bud və baldır nahiyəsində göyərmələr müşahidə edilir ki, bu da qadınlarda daha geniş yayılıb. Bəzən isə bu əlamətlər yorğunluq, ağrı və qaşınma ilə müşayiət olunur.
Kapilyar damarların zədələnmə səbəbləri
Ən geniş yayılmış səbəblərdən biri genetik meyildir. Bununla yanaşı, hamiləlik, hormonal dəyişikliklər, ayaqüstü iş, mexaniki zədələnmələr və ya hormonal dərmanların qəbulu da kapilyar damar partlaması riskini artırır. Bu hallar damar divarlarının nazikləşməsinə və keçiriciliyinin artmasına səbəb olur. Həmçinin oturaq həyat tərzi, stress və qəbizlik də bu prosesə dolayısı ilə təsir edə bilər.
Ən geniş yayılmış səbəblərdən biri genetik meyildir. Bununla yanaşı, hamiləlik, hormonal dəyişikliklər, ayaqüstü iş, mexaniki zədələnmələr və ya hormonal dərmanların qəbulu da kapilyar damar partlaması riskini artırır. Bu hallar damar divarlarının nazikləşməsinə və keçiriciliyinin artmasına səbəb olur. Həmçinin oturaq həyat tərzi, stress və qəbizlik də bu prosesə dolayısı ilə təsir edə bilər.
Diaqnostik metodlar və həkimə müraciət
Ayaqlarda damar torları və göyərmələr meydana gəldikdə mütləq damar üzrə ixtisaslaşmış həkimə — fleboloqa müraciət olunmalıdır. Həkim, adətən, damar axınının düzgünlüyünü və qapaqların fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün Doppler müayinəsindən istifadə edir. Kapilyar damar partlaması hallarında bu cür diaqnostika düzgün müalicə istiqamətinin seçilməsi üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Ayaqlarda damar torları və göyərmələr meydana gəldikdə mütləq damar üzrə ixtisaslaşmış həkimə — fleboloqa müraciət olunmalıdır. Həkim, adətən, damar axınının düzgünlüyünü və qapaqların fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün Doppler müayinəsindən istifadə edir. Kapilyar damar partlaması hallarında bu cür diaqnostika düzgün müalicə istiqamətinin seçilməsi üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Təhlükəsiz müalicə üsulları: Lazer və skleroterapiya
Günümüzdə kapilyar damar partlaması üçün ən çox tətbiq olunan metodlar skleroterapiya və lazer prosedurlarıdır. Skleroterapiyada xüsusi bir dərman zədələnmiş damara yeridilərək onun bağlanması təmin edilir. Lazer prosedurunda isə damarların üzərinə yönəldilən lazer şüası vasitəsilə problemli sahə təsirsiz hala gətirilir. Hər iki üsul qeyri-invazivdir və xəstə üçün minimal narahatlıqla həyata keçirilir.
Günümüzdə kapilyar damar partlaması üçün ən çox tətbiq olunan metodlar skleroterapiya və lazer prosedurlarıdır. Skleroterapiyada xüsusi bir dərman zədələnmiş damara yeridilərək onun bağlanması təmin edilir. Lazer prosedurunda isə damarların üzərinə yönəldilən lazer şüası vasitəsilə problemli sahə təsirsiz hala gətirilir. Hər iki üsul qeyri-invazivdir və xəstə üçün minimal narahatlıqla həyata keçirilir.
Kapilyar damarların sağlamlığını qoruma yolları
Mütəxəssislər kapilyar damar partlaması riskini azaltmaq üçün C, E və P vitaminləri ilə zəngin qidaların qəbulunu tövsiyə edirlər. Gündəlik rasionda sitrus meyvələri, sarımsaq, ispanaq və süd məhsulları yer almalıdır. Ayaqlara uzunmüddətli yüklənmənin qarşısını almaq üçün fasilələrlə dincəlmək və yüngül fiziki aktivlik – məsələn, “velosiped” hərəkətləri faydalıdır. Damar problemi olan şəxslərin özbaşına müalicəyə başlaması qətiyyən məsləhət görülmür.
Həkim nəzarəti vacibdir
Ayaqlarda görünən damar torları, göyərmələr və qaşınma kimi əlamətlər müşahidə olunduqda, bu, sadəcə estetik məsələ deyil, eyni zamanda qan dövranı sisteminin pozulduğunun göstəricisi ola bilər. Kapilyar damar partlaması hallarına səthi yanaşmaq əvəzinə, vaxtında peşəkar tibbi yardım almaq sağlamlıq üçün əhəmiyyətlidir.
Mütəxəssislər kapilyar damar partlaması riskini azaltmaq üçün C, E və P vitaminləri ilə zəngin qidaların qəbulunu tövsiyə edirlər. Gündəlik rasionda sitrus meyvələri, sarımsaq, ispanaq və süd məhsulları yer almalıdır. Ayaqlara uzunmüddətli yüklənmənin qarşısını almaq üçün fasilələrlə dincəlmək və yüngül fiziki aktivlik – məsələn, “velosiped” hərəkətləri faydalıdır. Damar problemi olan şəxslərin özbaşına müalicəyə başlaması qətiyyən məsləhət görülmür.
Həkim nəzarəti vacibdir
Ayaqlarda görünən damar torları, göyərmələr və qaşınma kimi əlamətlər müşahidə olunduqda, bu, sadəcə estetik məsələ deyil, eyni zamanda qan dövranı sisteminin pozulduğunun göstəricisi ola bilər. Kapilyar damar partlaması hallarına səthi yanaşmaq əvəzinə, vaxtında peşəkar tibbi yardım almaq sağlamlıq üçün əhəmiyyətlidir.