AYAQDA ƏZƏLƏ
DARTILMASI
DARTILMASI
Ayaqda əzələ dartılması – təkcə yorğunluq deyil, bəzən ciddi damar xəstəliyinin ilk siqnalıdır
Ayaqda əzələ dartılması nədir və niyə baş verir?
Ayaqda baş verən əzələ dartılması – insanın gündəlik fəaliyyətlərini çətinləşdirən və adətən qəfil ortaya çıxan ağrılı bir vəziyyətdir. Bu hal əzələlərin kontrolsuz yığılması və sərtləşməsi nəticəsində yaranır və əsasən baldır, dizaltı və topuq nahiyəsində hiss edilir. Bu tip əzələ spazmları gündəlik gərginlik, fiziki yük, düzgün isinmədən idman etmək və ya uzun müddət eyni vəziyyətdə oturmaq kimi səbəblərlə əlaqələndirilə bilər. Gecələr yuxudan oyanarkən baş verən bu dartılmalar əzələlərin funksional ritminin pozulduğuna işarə ola bilər və ciddi narahatlıq doğurur.
Ayaqda baş verən əzələ dartılması – insanın gündəlik fəaliyyətlərini çətinləşdirən və adətən qəfil ortaya çıxan ağrılı bir vəziyyətdir. Bu hal əzələlərin kontrolsuz yığılması və sərtləşməsi nəticəsində yaranır və əsasən baldır, dizaltı və topuq nahiyəsində hiss edilir. Bu tip əzələ spazmları gündəlik gərginlik, fiziki yük, düzgün isinmədən idman etmək və ya uzun müddət eyni vəziyyətdə oturmaq kimi səbəblərlə əlaqələndirilə bilər. Gecələr yuxudan oyanarkən baş verən bu dartılmalar əzələlərin funksional ritminin pozulduğuna işarə ola bilər və ciddi narahatlıq doğurur.
Əzələ dartılması ilə damar xəstəlikləri arasında əlaqə varmı?
Bəli, ayaqda təkrarlanan əzələ dartılması bir çox hallarda dərin ven sistemi ilə əlaqəli problemlərin əlaməti ola bilər. Varikoz damar genişlənməsi zamanı qanın aşağı ətraf damarlarında durğunluğu artır və bu da ətraf əzələlərin oksigenlə və digər qida maddələri ilə kifayət qədər təmin olunmamasına səbəb olur. Nəticədə, əzələlərdə oksigen çatışmazlığı və metabolik yüklənmə baş verir ki, bu da onların tez-tez spazma uğraması ilə nəticələnir. Gecə saatlarında, istirahət anında əzələnin dartılması – bu fonun birbaşa göstəricisi ola bilər.
Bəli, ayaqda təkrarlanan əzələ dartılması bir çox hallarda dərin ven sistemi ilə əlaqəli problemlərin əlaməti ola bilər. Varikoz damar genişlənməsi zamanı qanın aşağı ətraf damarlarında durğunluğu artır və bu da ətraf əzələlərin oksigenlə və digər qida maddələri ilə kifayət qədər təmin olunmamasına səbəb olur. Nəticədə, əzələlərdə oksigen çatışmazlığı və metabolik yüklənmə baş verir ki, bu da onların tez-tez spazma uğraması ilə nəticələnir. Gecə saatlarında, istirahət anında əzələnin dartılması – bu fonun birbaşa göstəricisi ola bilər.
Ayaqda əzələ dartılmasının tipik simptomları hansılardır?
Ən səciyyəvi simptomlar arasında qəfil yaranan şiddətli ağrı, əzələdə bərkimiş hissələr, toxunduqda sərtlik və dərialtı nahiyədə yığılma hissi qeyd olunur. Əzələ dartıldıqda həmin əraziyə toxunmaq çətinləşir, ayaqda gərginlik və spazm müşahidə olunur. Bəzi hallarda dartılma hissi bud, diz və topuq nahiyəsinə qədər yayılır. Əgər bu spazmlarla yanaşı, ayaqlarda şişkinlik, damarların qabarması, uyuşma və istilik hissi də varsa, bu artıq damarların normal fəaliyyət göstərmədiyini göstərir. Bu vəziyyət xroniki hal aldıqda gündəlik həyat keyfiyyətinə ciddi təsir göstərə bilər.
Ən səciyyəvi simptomlar arasında qəfil yaranan şiddətli ağrı, əzələdə bərkimiş hissələr, toxunduqda sərtlik və dərialtı nahiyədə yığılma hissi qeyd olunur. Əzələ dartıldıqda həmin əraziyə toxunmaq çətinləşir, ayaqda gərginlik və spazm müşahidə olunur. Bəzi hallarda dartılma hissi bud, diz və topuq nahiyəsinə qədər yayılır. Əgər bu spazmlarla yanaşı, ayaqlarda şişkinlik, damarların qabarması, uyuşma və istilik hissi də varsa, bu artıq damarların normal fəaliyyət göstərmədiyini göstərir. Bu vəziyyət xroniki hal aldıqda gündəlik həyat keyfiyyətinə ciddi təsir göstərə bilər.
Hansı risk faktorları əzələ dartılmasına səbəb ola bilər?
Ayaqda əzələlərin spazmı müxtəlif səbəblərlə əlaqəli ola bilər. Bəzi hallarda bədənə kifayət qədər su qəbul olunmaması (susuzluq), maqnezium, kalium və kalsium kimi mineralların çatışmazlığı başlıca səbəb kimi çıxış edir. Bundan əlavə, damarların funksional pozğunluğu, xroniki venoz çatışmazlıq, onurğa problemləri, sinir sıxılması, şəkərli diabet, piylənmə və hamiləlik kimi hallar da əzələ dartılmasını şərtləndirən əsas risk faktorları sırasındadır. Həmçinin, səhv ayaqqabı seçimi və uzun müddət eyni vəziyyətdə qalmaq da əzələ spazmlarının yaranma ehtimalını artırır.
Ayaqda əzələlərin spazmı müxtəlif səbəblərlə əlaqəli ola bilər. Bəzi hallarda bədənə kifayət qədər su qəbul olunmaması (susuzluq), maqnezium, kalium və kalsium kimi mineralların çatışmazlığı başlıca səbəb kimi çıxış edir. Bundan əlavə, damarların funksional pozğunluğu, xroniki venoz çatışmazlıq, onurğa problemləri, sinir sıxılması, şəkərli diabet, piylənmə və hamiləlik kimi hallar da əzələ dartılmasını şərtləndirən əsas risk faktorları sırasındadır. Həmçinin, səhv ayaqqabı seçimi və uzun müddət eyni vəziyyətdə qalmaq da əzələ spazmlarının yaranma ehtimalını artırır.
Əzələ dartılması baş verdikdə evdə hansı tədbirlər görülə bilər?
Əgər əzələ dartılması baş veribsə, ilk növbədə spazm baş verən ərazidə qan dövranını bərpa etmək məqsədilə həmin nahiyəni masaj etmək və ya isti kompres tətbiq etmək tövsiyə olunur. Eyni zamanda əzələni yavaş-yavaş dartmaq və ayağı yuxarı qaldırmaq faydalı ola bilər. Hərəkəti məhdudlaşdırmaq üçün elastik sarğı istifadə oluna bilər. Gündəlik su qəbulunun artırılması və minerallarla zəngin (xüsusilə maqnezium və B vitamini ilə zəngin) qidaların qəbulu da çox vacibdir. Varikoz fonunda baş verən hallarda isə sıxıcı corabların istifadəsi yüksək effektivlik göstərir və həm damarları, həm də əzələləri dəstəkləyir.
Əgər əzələ dartılması baş veribsə, ilk növbədə spazm baş verən ərazidə qan dövranını bərpa etmək məqsədilə həmin nahiyəni masaj etmək və ya isti kompres tətbiq etmək tövsiyə olunur. Eyni zamanda əzələni yavaş-yavaş dartmaq və ayağı yuxarı qaldırmaq faydalı ola bilər. Hərəkəti məhdudlaşdırmaq üçün elastik sarğı istifadə oluna bilər. Gündəlik su qəbulunun artırılması və minerallarla zəngin (xüsusilə maqnezium və B vitamini ilə zəngin) qidaların qəbulu da çox vacibdir. Varikoz fonunda baş verən hallarda isə sıxıcı corabların istifadəsi yüksək effektivlik göstərir və həm damarları, həm də əzələləri dəstəkləyir.
Həkimə nə zaman müraciət olunmalıdır?
Əgər ayaqda əzələ dartılması ayda bir neçə dəfə və ya daha tez-tez təkrarlanırsa, ağrılar daha şiddətli və uzun müddətli olursa, bu zaman artıq sadə əzələ yüklənməsi yox, ciddi tibbi səbəblər nəzərdən keçirilməlidir. Əlavə olaraq, ayaqlarda qızartı, hissizlik, damarların şişməsi və ya istilik hissi müşahidə olunursa, dərhal damar həkiminə – fleboloqa müraciət olunmalıdır. Doppler ultrasəs müayinəsi vasitəsilə ayaqdakı damarların vəziyyəti dəyərləndirilir və əzələ spazmlarının arxasında duran əsas səbəb müəyyən olunur.
Ayaqda əzələ dartılmasının qarşısı necə alına bilər?
Bu narahatlığın yaranmaması üçün bir sıra profilaktik tədbirlər həyata keçirilməlidir. Əvvəla, gün ərzində kifayət qədər maye qəbul etmək, maqnezium, kalsium və kaliumla zəngin meyvə və tərəvəzlərə üstünlük vermək lazımdır. Fiziki fəaliyyət öncəsi isinmə hərəkətləri və əzələləri dartma məşqləri etmək çox önəmlidir. Oturaq və ya ayaqüstə uzun müddət qalmamaq, fasilələrlə gəzmək, günün müəyyən vaxtlarında ayaqları uzadıb istirahət vermək də əhəmiyyətlidir. Varikoz riski olan şəxslərə isə sıxıcı corab geyinmək tövsiyə olunur. Bütün bu tədbirlər həm əzələlərin sağlam qalmasına, həm də damarların normal fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir.
Əgər ayaqda əzələ dartılması ayda bir neçə dəfə və ya daha tez-tez təkrarlanırsa, ağrılar daha şiddətli və uzun müddətli olursa, bu zaman artıq sadə əzələ yüklənməsi yox, ciddi tibbi səbəblər nəzərdən keçirilməlidir. Əlavə olaraq, ayaqlarda qızartı, hissizlik, damarların şişməsi və ya istilik hissi müşahidə olunursa, dərhal damar həkiminə – fleboloqa müraciət olunmalıdır. Doppler ultrasəs müayinəsi vasitəsilə ayaqdakı damarların vəziyyəti dəyərləndirilir və əzələ spazmlarının arxasında duran əsas səbəb müəyyən olunur.
Ayaqda əzələ dartılmasının qarşısı necə alına bilər?
Bu narahatlığın yaranmaması üçün bir sıra profilaktik tədbirlər həyata keçirilməlidir. Əvvəla, gün ərzində kifayət qədər maye qəbul etmək, maqnezium, kalsium və kaliumla zəngin meyvə və tərəvəzlərə üstünlük vermək lazımdır. Fiziki fəaliyyət öncəsi isinmə hərəkətləri və əzələləri dartma məşqləri etmək çox önəmlidir. Oturaq və ya ayaqüstə uzun müddət qalmamaq, fasilələrlə gəzmək, günün müəyyən vaxtlarında ayaqları uzadıb istirahət vermək də əhəmiyyətlidir. Varikoz riski olan şəxslərə isə sıxıcı corab geyinmək tövsiyə olunur. Bütün bu tədbirlər həm əzələlərin sağlam qalmasına, həm də damarların normal fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir.
DİGƏR MÖVZULAR