TROMBOZ

Tromboz – qan damarlarında laxtaların yaranması ilə xarakterizə olunan və vaxtında müalicə edilməzsə, ölümcül fəsadlara səbəb olan ciddi bir xəstəlikdir.

Tromboz nədir və niyə təhlükəlidir?
Tromboz – damar daxilində qan laxtasının (trombun) əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunan ciddi bir patologiyadır. Bu laxtalar bəzən qan damarları zədələnmədən də yaranaraq sərbəst şəkildə qan dövranında hərəkət edə bilir. Belə hallarda onlar embol adlanır və ürək, ağciyər və ya beyin kimi həyati orqanlara çataraq qəfil ölümlə nəticələnə bilər. Xüsusilə ağciyər arteriyasının tromboemboliyası tromboz xəstəliyinin ən təhlükəli nəticəsi hesab olunur. Arteriyaların 75%-i tutulduqda hipoksiya əlamətləri, 90%-dən çox tutulduqda isə toxuma ölümü baş verir.

Tromboz hansı səbəblərdən yaranır?
Tromboz xəstəliyinin əsas səbəbləri Virxov triadası adı ilə tanınan üç amildir: hiperkoaqulyasiya (qanın artmış laxtalanması), damar divarının zədələnməsi və qan axınının ləngiməsi. Bu faktorlar cərrahi müdaxilələr, infeksiyalar, genetik meyllər, oturaq həyat tərzi, ürək çatışmazlığı və travmalarla bağlı olaraq ortaya çıxa bilər. Qanın durğunluğu damar daxilində laxtalanma riskini artırır və tromboz prosesi başlayır. Zamanında tədbir görülməzsə, bu proses çox sürətlə irəliləyə bilər.
Tromboz formaları və yayılmış növləri
Tromboz həm arteriyalarda, həm də venalarda baş verə bilər. İki əsas forma ayırd edilir: arterial trombozvenoz tromboz. Arterial tromboz adətən aterosklerotik lövhəciklərlə əlaqəli olur və infarkt, insult kimi ağır nəticələr doğurur. Venoz formada isə dərin venaların trombozu daha çox müşahidə edilir. Bud və baldır nahiyəsindəki dərin venalarda yaranan tromboz əlamətləri – ağrı, şişkinlik, dəridə qızartı – klassik simptomlar sırasındadır. Bundan əlavə, qapı venası və böyrək venasının trombozu da rast gəlinən hallardır.

Tromboz hansı ağırlaşmalara səbəb ola bilər?
Tromboz zamanı əmələ gələn tromb qoparaq qan axını ilə başqa orqanlara keçə bilər. Bu isə embolizasiya adlanır. Trombun yerləşdiyi sahədə bakterial infeksiya varsa, septik emboliya yaranır və bu, orqanizmdə metastatik abseslərə səbəb ola bilər. Tromb qoparaq ağciyər arteriyasını tıxadıqda isə pasiyentdə qəfil tənəffüs çatışmazlığı, sinədə ağrı, təngnəfəslik, bayılma, infarkt və insult əlamətləri meydana çıxır. Belə hallarda tromboz həyati təhlükə yaradır və dərhal tibbi müdaxilə tələb olunur.
Damar həkimi qəbulu + Rəngli Doppler
cəmi 50 azn
055 228 94 90
AKSİYA!

Tromboz necə diaqnoz edilir?
Tromboz diaqnozunun qoyulması üçün müasir tibbdə bir sıra test və analizlər mövcuddur. Bunlara tromboelastoqrafiya, trombin generasiya testi, protrombin müddəti və digər laxtalanma analizləri daxildir. Bu üsullar sayəsində qanın laxtalanma sistemindəki pozuntular aşkar edilir və tromboz riski vaxtında müəyyən olunur. Xüsusilə risk qrupuna daxil olan şəxslər (məsələn, əməliyyatdan sonrakı pasiyentlər, hamilə qadınlar, varikozdan əziyyət çəkənlər) mütəmadi nəzarətdə saxlanmalıdırlar.
Tromboz müalicəsi və istifadə olunan üsullar
Tromboz müalicəsi zamanı ilkin mərhələdə antikoaqulyantlar və antiaqreqantlar təyin olunur. Trombolitik terapiya vasitəsilə mövcud tromb əridilməyə çalışılır. Ağır hallarda isə endovaskulyar cərrahiyyə üsulları tətbiq edilir. Profilaktik və uzunmüddətli müalicə üçün statinlər, nikotin turşusu, fibratlar, qan dövranını yaxşılaşdıran preparatlar tövsiyə edilir. Xəstənin qidalanma rejimi dəyişdirilir və tromboz riskini azaltmaq üçün fiziki aktivlik artırılır. Dərmanlar yalnız həkim göstərişi ilə qəbul edilməlidir.

Tromboz xəstəliyinin qarşısını necə almaq olar?
Tromboz hallarının qarşısını almaq üçün ən vacib addım profilaktikadır. Uzunmüddətli hərəkətsizlikdən qaçmaq, su qəbulunu artırmaq, damar corablarından istifadə etmək, düzgün qidalanmaq və zərərli vərdişlərdən imtina etmək vacibdir. Əməliyyatdan sonra pasiyentlərə aşağı molekullu heparinlər, baldır kompressiya cihazları təyin oluna bilər. Belə tədbirlər tromboz riskini xeyli azaldır və həyati təhlükənin qarşısını alır.
DİGƏR MÖVZULAR