VARİKOZ
AGRİLARİ
AGRİLARİ
Ayaqda yaranan varikoz agrilari varikoz damar genişlənməsinin ən vacib əlamətlərindən biridir və vaxtında müalicə və profilaktika çox önəmlidir
Varikoz agrilari — venalarda tədricən və getdikcə artan ağrılar olub, başlanğıc mərhələdə dərhal hiss olunmur. Adətən, ilk simptomlar iş gününün sonunda, xüsusən də uzun müddət ayaq üstə dayanarkən və ya çoxlu fiziki fəaliyyət zamanı ortaya çıxır. Gün ərzində aktiv və dinamik olan insanların çoxu bu ağrını sadəcə yorğunluq kimi qəbul edib ciddi yanaşmır. Lakin zamanla varikoz agrilari sakit vəziyyətdə — istirahət və yuxu zamanı da hiss olunmağa başlayır ki, bu da artıq xəstəliyin irəlilədiyini göstərir.
Ayaqda varikoz agrilarinin səbəbləri
Ayaqda yaranan ağrılar çox vaxt varikoz damarlarının genişlənməsi ilə bağlı olur. Bu ağrılar ilkin mərhələdə mülayim, ancaq zaman keçdikcə şiddətlənir və davamlı xarakter daşıya bilər. Əgər ağrı qəfil, kəskin və fasiləsiz olarsa, bu, tromboflebit kimi təhlükəli bir xəstəliyin əlaməti ola bilər. Tromboflebit vaxtında müalicə olunmazsa, həyati təhlükə yarada biləcək ağır fəsadlara səbəb ola bilər.
Tibb mütəxəssislərinin fikrincə, varikoz agrilari çox zaman genetik meylliliklə bağlıdır. Belə ki, hər iki valideyni varikoz xəstəsi olan insanlarda bu xəstəliyin inkişaf ehtimalı təxminən 89% təşkil edir. Valideynlərdən yalnız birində varikoz varsa, risk 47%-ə qədər azalır.
Ayaqda yaranan ağrılar çox vaxt varikoz damarlarının genişlənməsi ilə bağlı olur. Bu ağrılar ilkin mərhələdə mülayim, ancaq zaman keçdikcə şiddətlənir və davamlı xarakter daşıya bilər. Əgər ağrı qəfil, kəskin və fasiləsiz olarsa, bu, tromboflebit kimi təhlükəli bir xəstəliyin əlaməti ola bilər. Tromboflebit vaxtında müalicə olunmazsa, həyati təhlükə yarada biləcək ağır fəsadlara səbəb ola bilər.
Tibb mütəxəssislərinin fikrincə, varikoz agrilari çox zaman genetik meylliliklə bağlıdır. Belə ki, hər iki valideyni varikoz xəstəsi olan insanlarda bu xəstəliyin inkişaf ehtimalı təxminən 89% təşkil edir. Valideynlərdən yalnız birində varikoz varsa, risk 47%-ə qədər azalır.
Bundan əlavə, xəstəliyin yaranmasında aşağıdakı amillər mühüm rol oynayır:
- Peşə fəaliyyəti: xüsusilə uzun müddət ayaq üstə dayanma və ya masa arxasında oturma (məsələn, müəllimlər, həkimlər, satıcılar, sürücülər)
- Fiziki aktivliyin azlığı və düzgün olmayan həyat tərzi
- Hamiləlik dövründə hormonal dəyişikliklər və bədən çəkisinin artması
- Artıq çəki və piylənmə
- Hormonal disbalanslar
- Uzunmüddətli uçuşlar və avtomobil səyahətləri zamanı qan dövranının zəifləməsi
- Daimi stress və psixoloji gərginlik
- Hündürdaban ayaqqabıların davamlı geyilməsi
Ayaqda yaranan varikoz agrilari necə formalaşır?
Ayaqda ağrının yaranması venaların funksional pozulmaları ilə bağlıdır. Varikoz xəstəliyində venaların divarları nazilir, elastikliyi azalır və qan damarlar daxilində düzgün hərəkət etmir. Bu səbəbdən venaların bəzi hissələrində qan yığılır, damarlar şişir və divarlarda iltihabi proseslər baş verir. Qan laxtalanması və qan dövranının ləngiməsi venaların divarlarına əlavə təzyiq göstərir və nəticədə varikoz agrilari yaranır.
Damarların üzərinə düşən əlavə yük vəziyyəti daha da ağırlaşdırır, nəticədə şişkinlik və ağrılar artır. Xəstəlik erkən mərhələdə müalicə edilməzsə, bu, damarların partlaması, trofik ülserlər, tromboz və digər təhlükəli fəsadlara səbəb ola bilər. Bu mərhələdə müalicə həm çətinləşir, həm də sağlamlığa ciddi ziyan vurur.
Ayaqda ağrının yaranması venaların funksional pozulmaları ilə bağlıdır. Varikoz xəstəliyində venaların divarları nazilir, elastikliyi azalır və qan damarlar daxilində düzgün hərəkət etmir. Bu səbəbdən venaların bəzi hissələrində qan yığılır, damarlar şişir və divarlarda iltihabi proseslər baş verir. Qan laxtalanması və qan dövranının ləngiməsi venaların divarlarına əlavə təzyiq göstərir və nəticədə varikoz agrilari yaranır.
Damarların üzərinə düşən əlavə yük vəziyyəti daha da ağırlaşdırır, nəticədə şişkinlik və ağrılar artır. Xəstəlik erkən mərhələdə müalicə edilməzsə, bu, damarların partlaması, trofik ülserlər, tromboz və digər təhlükəli fəsadlara səbəb ola bilər. Bu mərhələdə müalicə həm çətinləşir, həm də sağlamlığa ciddi ziyan vurur.
Ayaqda olan varikoz agrilari necə aradan qaldırılır?
Ayaqda ağrı hiss edən bir çox insan ilk növbədə müxtəlif maz və kremlərdən istifadə edir. Lakin bu vasitələr yalnız müvəqqəti rahatlıq verir və xəstəliyin əsas səbəblərinə təsir etmir. Belə məhsullar venaların daxili vəziyyətinə müdaxilə edə bilmədiyi üçün varikoz agrilari davam edir və damar genişlənməsi dərinləşir.
Zaman keçdikcə geri dönməyən damar dəyişiklikləri yaranır və fəsadlar artır.
Ayaqda ağrı hiss edən bir çox insan ilk növbədə müxtəlif maz və kremlərdən istifadə edir. Lakin bu vasitələr yalnız müvəqqəti rahatlıq verir və xəstəliyin əsas səbəblərinə təsir etmir. Belə məhsullar venaların daxili vəziyyətinə müdaxilə edə bilmədiyi üçün varikoz agrilari davam edir və damar genişlənməsi dərinləşir.
Zaman keçdikcə geri dönməyən damar dəyişiklikləri yaranır və fəsadlar artır.
Buna görə də, ağrının ilk simptomları görünən kimi mütləq damar mütəxəssisinə müraciət etmək vacibdir. Erkən diaqnostika və müalicə gələcəkdə cərrahi müdaxiləyə ehtiyacın azalmasına kömək edir.
Ayaqda varikoz agrilarinin qarşısının alınması üçün tövsiyələr
Varikoz xəstəliyinin inkişafını yavaşlatmaq və ya tamamilə qarşısını almaq üçün aşağıdakı profilaktik tədbirləri tətbiq etmək məsləhətdir:
Erkən mərhələdə həkimlərin məsləhətlərinə riayət etməklə, varikoz agrilarinin ağırlaşmalarının qarşısını almaq mümkündür. Bu, həm xəstəliyin gedişatını yavaşladır, həm də cərrahi müdaxilə ehtiyacını azaldır.
Əlavə məlumat və tövsiyələr
Varikoz agrilari ilə mübarizədə fiziki aktivlik və sağlam həyat tərzi əsas amillərdən biridir. Gündəlik məşqlər və ayaqların yüksəklərdə saxlanması qan dövranını yaxşılaşdırır, damarların yüklənməsini azaldır. Həmçinin, sıxılma trikotajı istifadə etmək venaların dəstəklənməsində effektivdir. Lakin bu trikotaj növünü yalnız həkim məsləhəti ilə seçmək və istifadə etmək lazımdır.
Uzunmüddətli oturaq iş və ya ayaq üstə durmaqla bağlı iş şəraitində fasilələrin yaradılması, ayaqların masajı və elastik bandajlar da faydalı ola bilər. Stressin idarə olunması və sağlam yuxu rejimi də damar sağlamlığının qorunmasına müsbət təsir göstərir.
Ayaqda varikoz agrilarinin qarşısının alınması üçün tövsiyələr
Varikoz xəstəliyinin inkişafını yavaşlatmaq və ya tamamilə qarşısını almaq üçün aşağıdakı profilaktik tədbirləri tətbiq etmək məsləhətdir:
- Üzgüçülük kimi ümumi qan dövranını yaxşılaşdıran idman növləri ilə məşğul olmaq.
- Hər gün piyada gəzintiləri etmək, ayaqları aktiv saxlamaq.
- Uzun müddət ayaq üstə dayanmaq və ya oturmaq məcburiyyətində olanlar hər 2-3 saatda bədən vəziyyətini dəyişməlidir.
- Oturarkən ayaqları bir-birinin üstünə aşırmamaq lazımdır, çünki bu, venalara təzyiqi artırır.
- Qidalanmada tərəvəzlər (xüsusilə yaşıl alma, kələm), dəniz məhsulları və sitrus meyvələrinin payını artırmaq, yağlı və qızardılmış yeməkləri azaltmaq faydalıdır.
- Varikoz diaqnozu qoyulmuş şəxslər isti vannalar və saunadan imtina etməlidirlər. İsti mühit venalarda qan yığılmasını gücləndirərək damarların yüklənməsinə səbəb olur.
Erkən mərhələdə həkimlərin məsləhətlərinə riayət etməklə, varikoz agrilarinin ağırlaşmalarının qarşısını almaq mümkündür. Bu, həm xəstəliyin gedişatını yavaşladır, həm də cərrahi müdaxilə ehtiyacını azaldır.
Əlavə məlumat və tövsiyələr
Varikoz agrilari ilə mübarizədə fiziki aktivlik və sağlam həyat tərzi əsas amillərdən biridir. Gündəlik məşqlər və ayaqların yüksəklərdə saxlanması qan dövranını yaxşılaşdırır, damarların yüklənməsini azaldır. Həmçinin, sıxılma trikotajı istifadə etmək venaların dəstəklənməsində effektivdir. Lakin bu trikotaj növünü yalnız həkim məsləhəti ilə seçmək və istifadə etmək lazımdır.
Uzunmüddətli oturaq iş və ya ayaq üstə durmaqla bağlı iş şəraitində fasilələrin yaradılması, ayaqların masajı və elastik bandajlar da faydalı ola bilər. Stressin idarə olunması və sağlam yuxu rejimi də damar sağlamlığının qorunmasına müsbət təsir göstərir.